حضور نویسندگان افغانستان در جایزه جلال آثارشان را ماندگار میکند
تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۷۶۷۴۰
به گزارش خبرگزاری مهر، میرویس بلخی پژوهشگر، نویسنده و استاد دانشگاه و وزیر پیشین معارف در افغانستان، با اشاره به اینکه برگزاری جشنوارهها و اهدای جوایز، عامل مؤثری در ارتقای کمی و کیفی فعالیتهای ادبی و هنری به شمار میآیند، گفت: داشتن یک جشنواره یا جایزه ادبی با اعتبار و مؤثر، نقش مهمی در ارتقای کیفیت فعالیتهای ادبی دارد؛ متأسفانه در حوزه زبان فارسی حمایت از یک اثر و خالق آن تاکنون به یک روند متعارف و مستمر تبدیل نشده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نویسنده کتاب «بلخی های هند» درباره فاکتورهای مورد نیاز برای مؤثر واقع شدن یک جشنواره افزود: فکر میکنم بهتر است دو دسته از فاکتورها را در نظر داشته باشیم. دسته اول فاکتورها و ویژگیهای متعارف و جهانشمولی است که در اکثر کشورهای جهان سالها روی آن فاکتورها کار شده است. بیشتر جوایز دارای یک فرآیند ثبت، ارزیابی، هیئت داوران علمی و با صلاحیت، برگزاری جشنواره، تبلیغات و اهدای جوایز برای خالق اثر است. این فاکتورها را میشود نمونهبرداری کرد که روی آن تجارب و اندوختههای فراوان به کار رفته و قبلاً توسعه داده شده است. البته میدانم این فرایند در حوزه ما بویژه جوایزی چون جایزه جلال هم وجود دارد، اما به نهادینهسازی و تخصصی شدن احساس نیاز میشود.
وی گفت: دسته دیگر از فاکتورها ارتباط مستقیم با وضعیت زیست محیطی ما و خصوصیت زبان فارسی دارد. این فاکتورها را نمیشود از جایی دیگر نسخهبرداری کرد. باید از حوزه تمدنی بزرگ زبان فارسی آنها را مطالعه و انتخاب کنیم. من این فاکتورها را به دو بخش عمومی و خصوصی تقسیم میکنم. فاکتورهای عمومی، فضای سیاسی، مذهبی و ملی در میان کشورهای فارسی زبان و دیگر کشورها است که گروهی از فارسی زبانان در آن زندگی دارند. اما فاکتورهای خصوصی میتواند شامل هیئت داوران همه شمول کشورهای فارسی زبان، مراجع و منابع مالی خصوصی و تمرکز حمایت از آثار ادبی زنان یا آثار ادبی نوجوانان و کودکان و حتی ترجمه خوب آثار ادبی باشند.
غریزه ماندگاری اثر عامل پرورش ذهنهای خلاق نویسندگان
نویسنده کتاب «تاریخ خاندان هرثمه بلخی» با اشاره به اینکه جوایز ادبی بستری عمومی برای معرفی نویسندگان و آثار آنها فراهم میکند، افزود: این جوایز عامل مهمی در شناخته شدن نویسندگان و نوشتههای آنها برای مخاطبان عام و خاص است و به تنهایی نقش مهمی در شهرت یک نویسنده و پرفروش شدن اثر او دارد. واضح است که اثر یک نویسنده شهیر به خصوص اگر آن اثر جایزه معتبری هم دریافت کرده باشد، بارها زیر چاپ میرود.
او با یادآوری این نکته که جوایز با جشنواره، تشویق، تبلیغات و اهدای جوایز نقدی به همراه است، گفت: آنچه تأثیرگذاری زیادی روی پرورش ذهنهای خلاق نویسندگان دارد، غریزه ماندگاری اثر آنهاست. یعنی هر نویسنده به نوعی به دنبال ماندگاری آثار و خود در تاریخ ادبیات است. جوایز ادبی با احساس انحصار، برتری و افتخار به همراه است. چون دستیابی به آن، اغلب بسیار دشوار است بنابراین، اهدافی را برای نویسندگان مستقر و مشتاق فراهم میکند. از این جهت، جوایز ادبی یک نوع حمایت روانی از نویسندگان است که در آفرینش نمونههایی برتر تلاش کنند و دستاوردهای منحصر به فردی در تاریخ ادبی ایجاد کنند.
وی افزود: این سخن بیشتر درباره نویسندگان جوان صدق میکند. رقابتی که در میان آفرینندگان داستان به میان میآید، باعث میشود تا نویسندگان جوان ریاضت بیشتر بکشند و با تقویت مهارت داستاننویسی و تمرکز بیشتر از بحر بیکران خیالات خود یا از نگاه موشکافانه خود از واقعیتهای زندگی روزمره و تاریخ، دُر بیرون کنند. پس بدون شک، جشنواره با اعتبار ادبی یک عامل مهم و کلیدی در پرورش نویسندگان با کیفیت و خلاق است.
معرفی نویسندگان افغانستانی به فارسی زبانان جهان با حضور در جایزه ادبی جلال
بلخی حضور جایزه ادبی جلال آل احمد را در افغانستان و تاجیکستان و همچنان حمایت و معرفی دیگر آثار ادبی فارسی در سراسر جهان یک ضرورت دانست که تا اندازهای به این مهم پرداخته شده و گفت: از این جهت برای من جایزه ادبی جلال آل احمد بسیار اهمیت دارد. اما این حضور تا اکنون کم رنگ بوده است. حضور یک نویسنده اهل افغانستان یا تاجیکستان یا ایران در این جایزه درواقع او و اثرش را به یک حوزه گسترده فارسی زبانان معرفی میکند. در نتیجه من این حضور را حیاتی میدانم.
نویسنده کتاب «افغانستان و منطقه: از چشمانداز غرب آسیا» ضمن بیان اینکه جوایز ادبی زیادی در جهان وجود دارد که دستاوردهای نویسندگان را به رسمیت میشناسند، افزود: برخی از معتبرترین جوایز ادبی که من گاهی آثار معرفی شده از جانب آنها را مطالعه کردهام جایزه پولیتزر، جایزه من بوکر و جایزه ملی کتاب هستند. بدون شک جایزه نوبل ادبیات هم است. حتی بسیاری از جوایز ادبی دیگر وجود دارد که نویسندگانی را در ژانرها یا حوزه خاص به رسمیت میشناسند. اما به نظرم هر کدام از جوایز برای خود محیطهایی را تعریف کردهاند که با این وصف با یکدیگر قابل مقایسه نیستند. از این نظر، جایزه ادبی جلال آل احمد هم «جایزه ادبی جلال آل احمد» است. تشبیه و تمثیل آن به هر جایزه ادبی دیگر زیاد قابل توجیه نیست.
وی گفت: چون هر زبان در هر ژانر و حوزهای یک ذائقه و ساخت و بافت منحصر به خود را دارد. به طور مثال ادبیات منظوم زبان فارسی در درون مایه و اسلوب خود یک ذائقه فارسی و مربوط به حوزه تمدنی فارسی است. حال با هر مکانیزمی اگر قرار است غیر فارسی زبانان آن را معیارسنجی کنند و بر اساس ذائقه خودشان قضاوت کنند، از امکان به دور است. حتی اگر شعر فارسی بر اساس ذائقه دیگر ملتها و تمدنها سروده شود، حلاوت و فرم خود را از دست میدهد. میتواند شعر باشد، اما شعر فارسی نیست. بنابراین، داستان و زبان نثر فارسی هم ذائقه شناسان و ادیبان فارسی میطلبد. از این جهت جایزه ادبی جلال آل احمد میتواند یک مرجع با اعتبار برای تشخیص و معرفی آثار نو و خلاقانه نویسندگانیِ حوزه زبان فارسی باشد که با طعم فارسی نوشته شدهاند.
میرویس بلخی در پایان افزود: پیشنهادی دارم به برگزار کنندگان جایزه جلال که اگر مجال و فرصتی برای اجرای آن وجود داشته باشد، به نظرم کمکی زیاد در تقویت و پرورش ادبیات داستانی فارسی خواهد شد. با توجه به وضعیت و شرایطی حاکم بر منطقه و جغرافیای زبان فارسی و اینکه زمینهها و فرصتهای همسان در تمام این قلمرو برای نویسندگان جوان مساعد نیست تا یک نویسنده با فراغت خاطر بتواند مهارت و توانایی خود را در خلق یک داستان خوب و خلاقانه به کار اندازد و در عین حال حوزههای مختلف ادبی وجود دارد که یک سیاست تشویق و تمجید در آن کمتر وجود دارد. بنابراین، اگر امکان داشته باشد، در ذیل جایزه ادبی جلال آل احمد از یک سو یک سیاست فرهنگی- ادبی با تفکیک ستایش و جایزه از آثار به میان بیاید و از سوی دیگر حوزههای مختلف جایزه ادبی مثل جایزه ترجمه ادبی، جایزه ادبی کودک و امثال آن به سایر کشورهای فارسی زبان نیز تسری پیدا کند.
کد خبر 5964865منبع: مهر
کلیدواژه: نویسنده ایرانی افغانستان جایزه جلال آل احمد کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رونمایی کتاب دفاع مقدس شورای عالی انقلاب فرهنگی فلسطین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی انتشارات کتاب جمکران بیست و پنجمین جشنواره بین المللی قصه گویی انقلاب اسلامی ایران نقد کتاب فرهنگ و ارشاد اسلامی جایزه ادبی جلال آل احمد فارسی زبانان فارسی زبان زبان فارسی یک نویسنده جوایز ادبی آثار ادبی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۷۶۷۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عاشق شعر عالمگیر ایران هستم/ بهترین سوغاتی از نمایشگاه کتاب تهران
طالب آذرخش گفت: عاشق شعر عالمگیر ایران هستم و همچنین ادبیات معاصر فارسی را نیز دوست دارم. من از نمایشگاه کتاب تهران بازدید کرده و کتابهای شعر شاعران معاصر ایرانی را برای دوستانم سوغاتی بردم.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، طالب آذرخش شاعر ملی تاجیکستان (با تخلص آذرخش) و سردبیر نشریه «پیام سغد» است. تاکنون به قلم او کتابهای بسیاری به خط سیریلیک در تاجیکستان منتشر شده است. اثری هم به نام «دیوان عشق» به خط فارسی و سیریلیک دارد که گلچینی از آن توسط انتشارات خردگان در تهران با عنوان «چشم، جانم، چشم...» منتشر شده است.
او بسیار تاکید دارد که آثارش به خط سیریلیک و فارسی منتشر شوند تا کسانی که در تاجیکستان با خط فارسی آشنایی ندارند با آن آشنا شوند و فرصتی برای مقایسه پیدا کنند. همچنین برخی اشعارش نیز در چند نشریه در تهران منتشر شده است. در چندین کنگره و همایش در تهران، تبریز، اصفهان و شیراز شرکت کرده و به قول خودش این «شهرهای عزیز» را دوست داشته است.
طالب آذرخش سابقه حضور در محافل ادبی بسیاری در ایران را دارد و کتاب شعر را بهترین سوغات از ایران میداند. آذرخش درباره سابقه حضورش در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران گفت: خوشبختانه تجربه حضور در نمایشگاه کتاب تهران را دارم که برایم بسیار جالب بود. همچنین در چندین محفل فرهنگی از جمله محفل جشنواره فضولی نیز شرکت داشتهام.
وی افزود: نمایشگاه کتاب تهران یک بازار بزرگ کتاب است. یکباری که حضور داشتم از صبح تا عصر نتوانستیم حتی نصف نمایشگاه را هم ببینیم. من از حضور در این نمایشگاه که به عنوان یک فروشگاه بزرگ کتاب به نظر میرسد بسیار شاد و مسرور شدم. کتابهای جالبی در این نمایشگاه دیدم.
آذرخش ادامه داد: در نمایشگاه کتاب تهران، کتابهای ادبیات کلاسیک را که سالها آرزوی دستیابی و مطالعهشان را داشتم پیدا کردم. با ناشران گوناگونی که آثار شعرای بزرگ مثل حافظ، سعدی، فردوسی و ... را منتشر کردهاند، گفتگو کردم. وقتی هم که به تاجیکستان بازگشتم کتابهای جیبی این شاعران را به عنوان سوغات برای دوستانم آوردم.
این شاعر فارسیسرا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته که به ادبیات معاصر ایران بسیار علاقهمند است، گفت: نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، محل آشنایی من با آثار معاصر ادبیات ایران بود. من عاشق شعر و خصوصا شعر عالمگیر ایران هستم. با شعر معاصر ایران هم آشنایی دارم. آثار شاعرانی همچون شهریار، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، نادر نادرپور، هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه)، شاملو و ... در تاجیکستان شناخته شده است. از اینکه در نمایشگاه کتاب تهران بدون واسطه و به راحتی به این کتابها دسترسی داشتم موجب خشنودیام بود.
آذرخش همچنین با اشاره به این نکته که گویش تاجیکستانیها و ایرانیها باهم تفاوتی ندارد، ادامه داد: ما یک زبان داریم. شعر معاصر ایران و شعر معاصر تاجیکستان یک زبان دارد که همان زبان رودکی، خیام و حکیم فردوسی است. ما همان چیزی را که شما میخوانید، میخوانیم. البته در حوزه شعر معاصر ایران شعرهایی هم هست که به لهجه تهرانی یا شیوههای متفاوت است. اما همه اینها به زبان فردوسی و حافظ است. ما امروز شعری که در شاهنامه میخوانیم در شعر معاصر تاجیک هم میبینیم.
وی اضافه کرد: وقتی از ادبیات ایران حرف میزنیم، تفاوتی بین ایران و تاجیکستان نمیبینیم. فقط یک ادبیات فارسی در میان است. حتی ادبیات معاصر ایران هم در تاجیکستان شناخته شده است. بسیاری از آثار رماننویسان معاصر در تاجیکستان منتشر شده است. اما در تاجیکستان شاعران ایرانی بیشتر مورد اقبال عموم قرار گرفتهاند. من در اخبار دیده بودم که یکی از کتابهای فاضل نظری در یک فروشگاه در تهران، فروش چند هزار جلدی داشته است. این کتاب در تاجیکستان هم به زبان سیریلیک برگردانده شده است و غزلهای او علاقمندان خاص خودش را دارد. من سردبیر مجله «پیام سغد» در تاجیکستان هستم. ما در هر شماره از مجله شعری از همزبانان ایرانی یا افغانستانی را چاپ میکنیم. من تاکید میکنم که شعر همزبان خود را منتشر میکنیم نه شعر ادبیات ایران یا افغانستان را.
آذرخش در بخش دیگری از این گفتگو به نقش نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در بهبود دیپلماسی فرهنگی میان دو کشور ایران و تاجیکستان اشاره کرد و ادامه داد: خیلی خوب میشد اگر نمایشگاهی مانند نمایشگاه کتاب تهران در کشورهای فارسیزبان یعنی افغانستان و تاجیکستان هم میداشتیم. چون در افغانستان و تاجیکستان نمایشگاههای صنعتی و اقتصادی مشترک و غیرمشترک بسیاری برگزار میشود، اما نمایشگاه کتاب نداریم. نکته دیگر این است که خیلی خوب میشد اگر در نمایشگاه کتاب تهران مکان معینی وجود داشت تا خوانندگان با ادیبان، نویسندگان و ناشران گفتگو و دیدار داشته باشند. من خیلی علاقهمندم که آثار شاعران تاجیکستانی در نمایشگاه کتاب تهران معرفی شود و در معرض دید و خرید عموم قرار گیرد. ما میتوانیم کتابهایی منتشر کنیم که یک طرف آن خط فارسی و طرف دیگر آن خط سیریلیک باشد. این موضوع به آموزش زبان فارسی کمک خواهد کرد، چون تاجیکستانیها حتما باید خط فارسی را یاد بگیرند. آشنایی با خط فارسی باعث میشود که از گذشته خود آگاه شوند و آینده خود را ببینند. البته اگر خوانندگان ایرانی هم با خط سیریلیک آشنا شوند خیلی خوب میشود.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که «چرا با وجود پیوندهای فرهنگی و زبان مشترک میان ایران و تاجیکستان، ارتباطات فرهنگی محدودی میان دو کشور وجود دارد؟» گفت: فکر میکنم سرحدات و مرزهای جغرافیایی دلیل این موضوع باشد. اخیرا قابلیتی ایجاد شد و در فضای مجازی صفحاتی پدید آمد که خوانندگان، ادیبان و شاعران ایرانی و تاجیکی با یکدیگر در تعامل باشند و مثلا یک شاعر تاجیکستانی بتواند با خواننده ایرانی طرف گفتگو قرار گیرد. چون تاجیکستانیها هم به زبان فارسی سخن میگویند. فقط لازم است که با زبان فارسی آشنایی داشته باشند تا بتوانند از آثار شاعران ایرانی استفاده کنند. اگر رفتوآمد این محافل ادبی بیشتر شود شاهد نتایج بهتری هم خواهیم بود. همچنین ارسال کتابهای تاجیکستانی به ایران و بالعکس میتواند عامل مهمی برای تقویت این پیوندها باشد.
سیوپنجمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار میشود.